Mantının Türk mutfağındaki önemi ve yeri yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Türk mutfağının olmazsa olmazı olarak bilinen ve günümüze kadar bazı değişikliklere uğrasa da yurdun her yanında mutfaklarda pişirilip tüketilen harika bir yemektir. Yoğurt (arzuya göre sarımsaklı) ve mevsimlik salatalarla birlikte tüketilmesi ise çok daha lezzet sağlamaktadır. Mantı hep ana yemek olmuştur.
Anadolu illerinde başta Kayseri olmak üzere Çorum, Niğde, Sivas, Yozgat, Tokat gibi illerde daha geleneksel olarak yaygınlaşmış ve atalardan kalan tariflere önemli ölçülerde sadık kalmışlardır. Tüm Türkiye’de sıklıkla yapılıp tüketilen mantı yemeği lezzetli, doyurucu ve uzun süre tok tutan özelliği ile önemli bir besin maddesi karışımıdır.
Un, su, tuz mantı hamurunun sacayağı gibidir. İç harcı ise kıyma, soğan ve maydanozdur. Bu mantı içleri yöresel olarak küçük farklılıklar gösterebilir. Örneğin bazı yöreler kıymanın yanında az da olsa kuyruk yağı çektirerek mantının iç harcına eklerler.
Türk Mutfağındaki Yöresel Mantılar Nelerdir?
Ülkemizin bazı kesimlerinde mantıya farklı bir şekil getirilmiştir. Bundan dolayı da yöresel mantılar meydana gelmiştir.
Türk mutfağındaki yöresel mantılar ise şunlardır:
- Kayseri mantısı
- Yozgat mantısı
- Niğde mantısı
- Sivas mantısı
- Tokat mantısı
- Çorum mantısı
Bu şehirlerimizde farklı şekillerde mantılar yapılmaktadır. Yöresel mantılar, her ne kadar farklı şekillerde olsalar bile aynı mantı malzemelerinden yapılırlar. Ülkemizin yöresel bir lezzeti olan kayseri mantısı, en fazla tercih edilen lezzettir.
Bundan dolayı hemen her yerde kayseri mantısı yapılmaktadır. Bu nedenle mantı denildiğinde akla ilk, kayseri mantısı gelmektedir. Kayseri mantısının toplumumuzda özel bir yeri vardır. Hem tadı hem de görüntüsü ile Türk mutfağının vazgeçilmezidir.
Eski Türklerde Tutmaç, Şimdilerde Mantı
Mantının oldukça eski zamanlardan beri Türk mutfağında yer aldığı bilinmektedir. Ancak eski dönemlerde ne tür mantıların yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Eskiden yapılan tutmaç yemeğinin zaman içerisinde değişim yaşayarak mantı haline geldiği söylenmektedir. Tutmaç da mantı gibi un, yoğurt ve sudan yapılan bir yemektir.
İnsanların zaman içerisinde farklı şekillerde tutmaç yapmaları, mantı kültürünü ortaya çıkarmıştır. Tutmacın bir versiyonu olarak kabul edilen mantı, günümüzün en popüler lezzetlerinden biridir. Hatta Türk mantısı, sadece ülkemizde değil dünyanın çeşitli yerlerinde de tadılmaktadır. Bazı insanlar, sırf Türk mantısını tatmak için ülkemize kadar gelmektedirler.
Mantı Haşlanarak mı Kızartılarak mı Yapılır?
Mantı haşlanarak ya da zevke göre kızartılarak yapılabilen bir yemektir. Bu nedenle bazı yörelerde haşlayarak bazı, yörelerde ise kızartılarak hazırlanmaktadır. Pişirilen mantının üzerine yoğurt dökülür ayrı bir kapta yoğurdun üzerinde gezdirmek için sos pişirilir. Kırmızı pul biber, acı biber salçası ve bol nane karışımı ile tereyağını da eriterek mantının üzerine dökülmesi ile cazzzzz sesi çıkararak üzerinde gezdirilmelidir. Bu da mantının olmazsa olmazı olan caz sesi ile sarımsak sevenler için sarımsaklı sosun kullanılmasıdır.
Kısaca, asırlar öncesine dayanan Mantı yemeği, zamanla bazı değişimlere uğrasa da hala o damak tadının yürütülüyor olması çok güzel bir duygudur. Bu nesil de daha sonra gelecek olan nesle bu kültürü öğretecektir.
Ev Yapımı Mantı Tarifi
Ev Yapımı Mantı Tarifi İçin Malzemeler
- 3 su bardağı un
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 adet yumurta
- Yarım bardak su
İç Harcı İçin Malzemeler
- 250 gram dana kıyma
- 1 adet orta boy soğan
- 1 çay kaşığı tuz
- Pul biber (arzuya göre acı)
Ev Mantısı Yapılışı
- Ev mantısı yapışı için un, su, tuz ve yumurtayı belirtilen ölçülerde yoğurma kabına alarak iyice yoğurun. Kıvamı yumuşak olmamalı sert olmalıdır. Bu kıvamı ayarlamak sizin elinizdedir.
- Hazırladığınız hamuru ikiye ayırarak üzerini örtüp dinlenmeye bırakın.
- Bu arada iç harcı hazırlayın. Ayrı bir kaba kıymayı, pul biberi, ince doğradığınız soğanı ve tuzunu ilave ederek iyice karışmasını sağlayın.
- Diğer taraftan dinlenen hamurunuzu oklava ya da merdane yardımı ile açın. Fakat bu hamurun ne çok kalın ne de çok ince olmamasına dikkat edin.
- Açtığınız hamurları bıçak yardımı ile mini kareler şeklinde kesin.
- Hamurların kare kesim işlemi bitince kıymalı harçları mini karelere yerleştirerek içlerini eşit paylaştırın.
- İçleri kıyma harcı ile doldurulan mini kare hamurları 3 parmak yardımı ile üzerlerini büzerek kapatın.
- Diğer taraftan ocakta kaynattığınız sıcak suya ağızlarını kapattığınız kıymalı mantıları atın. En az 10 dakika, en fazla 15 dakika pişirin.
- Pişen mantıları servis tabağına kevgir yardımı ile alın.
- Üzerine sarımsaklı yoğurdu dökün ve kırmızı pul biberi tereyağında kızartarak yoğurdun üzerinde gezdirin.
- Bol salata ve ayranla birlikte tüketin, afiyet olsun.