Baklava incecik açılan yufkalar kullanılarak yapılan şerbetli bir tatlıdır. Rumeli, Ortadoğu ve Anadolu’da oldukça yaygındır. Baklava yapımı için en fazla bir milimetre kalınlığında yaklaşık 40 – 50 adet yufka açılması gerekmektedir. Açılan yufkalar bir tepsiye aralarına yağ sürülerek üst üste yerleştirilir. Ortalama on yufka yerleştirildikten sonra üzerine tercihe göre ince dövülmüş ceviz, badem içi, fıstık ya da fındık serpilir. Tepsi tamamen dolduktan sonra ise baklava dilimi olarak adlandırılan eşkenar dörtgen şeklinde kesilir ve üzerine kızgın tereyağı dökülerek fırına sürülür. Baklava tamamen kızardıktan sonra üzerine daha önceden hazırlanarak soğumaya bırakılmış şerbet yavaş yavaş dökülür ve şerbeti çekerek soğuması için beklenir.
Türkiye’nin en popüler tatlılarından biri olan baklavanın tarihi kökeni ile ilgili pek çok farklı görüş bulunmaktadır. Yakın geçmişte Yunanlılar baklavanın kendilerine ait olduğunu iddia ederek patentini almaya uğraşsa da bu konuda istedikleri sonuca ulaşamamışlardır. Peki, ülkeler tarafından paylaşılmayan ve lezzeti rakipsiz olan baklavanın tarihi geçmişi nedir?
Baklavanın Tarihi Geçmişi Nedir?
Baklavanın tarihi geçmişi incelendiğinde karşımıza yalnızca Türkler değil Balkanlar, Doğu Akdeniz ve Ortadoğu’nun neredeyse tüm kavimleri çıkmaktadır. Araplar, Yahudiler, Ermeniler, Bulgarlar ve Yunanlar baklavayı kendilerinin geleneksel tadı olarak takdim etmektedirler.
Balkanlar, Doğu Akdeniz ve Orta Doğunun eski dönemlerde Osmanlı topraklarına dahil olduğu düşünüldüğünde baklavanın Osmanlı tatlısı olduğu kanısına varmak son derece normaldir. Ancak Osmanlının Türk olarak algılanması nedeniyle özellikle Araplar ve Yunanlar tarafından bu niteleme hoş karşılanmamaktadır.
Baklavanın Kökeni
Baklavanın kökeni ile ilgili Yunanlıların iddiası Türklerin Bizanslılardan almış olduğudur. Bu iddiayı kanıtlamak için çalışmalar yürüten Profesör Speros Vryonis bir yazısında Bizans’ta çok sevilen kopton ya da kopte isimli tatlının baklavaya çok benzediğini belirtmiştir.
Amerikalı gazeteci Charles Perry ise baklavanın Bizans kökenli değil Orta Asya kökenli olduğunu iddia ederek koptenin bir şekerleme olduğunu ve baklava gibi bir hamur işi olmadığını söylemiştir. Ona göre kopte dövülmüş susam ile kaynatılmış balın karışımından hazırlanan macundan iki tabakanın çıkarılarak arasına haşhaş, badem, fındık ya da ceviz karıştırılıp bal konulması ile hazırlanan bir tatlıdır.
İstanbul asıllı bir Rum olan yazar Sula Bozis , İstanbul Rumlarının mutfak kültürleriyle alakalı yazdığı kitabında kalın iki yufka arasına dövülmüş ceviz, bal ve susam karışımı konularak hazırlanan kopti isimli bir Bizans tatlısından bahsetmektedir. Söz konusu tatlının tarifine ise Rumlardan kalmış olan eski yemek defterlerinde rastladığını iddia etmektedir.
Susam macunu bazlı bir şekerleme olarak hazırlanan kopte zaman içerisinde yufka bazlı bir tatlıya dönüşmüşse sonrasında çok katlı yufka kullanılan bir baklavaya da dönüşmüş olabilir. Fakat bu teze bakıldığında yufkanın Bizans mutfağına nasıl girdiğinin açıklamaya muhtaç olduğunu söylemek mümkündür.
Baklavanın Tarihi Geçmişi Türklere mi Dayanır?
Baklavanın tarihi geçmişi ile ilgili Türklere dayandığı söylentilerine karşı duran isimlerden biri Profesör Speros Vryonis’tir. Vryonis, göçebe olarak yaşam süren Türklerin mutfak kültürlerinin fakir olduğunu belirterek, besledikleri hayvanlardan elde ettikleri besinler, bulabildikleri meyve ve sebzeler ve basit şekilde hazırladıkları yufka ekmeği ile karınlarını doyurduklarını iddia eder. Ayrıca göçebe yaşam süren Türklerin, fırın kullanmamaları nedeniyle dolgun ekmek yapmadıkları, kolay taşınabilir sac kullanarak hazırlamış oldukları yufkaları ekmek niyetine yedikleri bilinmektedir. Günümüzde dahi Türkiye’nin pek çok yöresinde sac üzerinde yufka pişirilmekte ve ev ekmeği olarak tüketilmektedir.
Yufkayı beslenmelerinin temel gıdalarından biri olarak benimsemiş olan göçebe Türklerin, tek tek açılarak pişirilmiş yufkaların arasına farklı harçlar ekleyerek katmerli hamur işleri yapmış olmaları kabul edilebilir. Türklerin, bal ve kaymak gibi tatlandırıcıları kullanarak çok katlı yufkalar ile hamur tatlıları yapmış olmaları da kuvvetli ihtimaller arasındadır ve bunlar baklavanın kökeni olarak sayılabilir.
Osmanlı’da Baklava
Baklavanın kökeni ister Bizans’ta, İster Yunan’da, İster Araplar ya da Türklerin göçebelik süreci geleneklerinde olsun klasik baklavanın günümüzde sahip olduğu incelikli ve gösterişli şeklini Osmanlılar döneminde aldığını kabul etmek gerekmektedir.
Baklava ile ilgili Osmanlı kayıtları incelendiğinde en eski kayıtlara Fatih dönemindeki Topkapı Sarayının mutfak defterlerinde rastlanmaktadır. Söz konusu kayda göre hicri 878 senesi Şaban ayında ( 1473 ) sarayda baklava yapılmıştır. Evliya Çelebi de 17. Asrın ortalarında, İstanbul’dan çok uzakta olan Bitlis Beyi’nin konağında baklava yediğini yazmıştır. Ayrıca, Vehbi’nin Şumamesinde, Sultan 3.Ahmed’in 1720 yılında gerçekleştirilen dört oğlunun sünnetinde de misafirlere baklava ikram edildiği yazılıdır. Bu ve benzeri kayıtlar incelendiğinde, baklavanın Osmanlı İmparatorluğunun neredeyse tüm yörelerinde bilindiği ve genellikle konaklarda, sarayda, şenlik ve ziyafetlerde tüketildiği anlaşılmaktadır.
İngiltere’de Baklava Nereden Alınır?
Online Türk Marketi olan Turkish Market, İngiltere’de baklava yemek isteyen herkes için, bol şerbetli baklavalarını kapınıza kadar teslim ediyor. Satın aldığınız baklavalar özenle paketlenip ertesi gün kargolama ile İngiltere’nin neresinde olursanız olun, ücretsiz kargo* imkanıyla Türk baklavasını sizlere sunuyor.